John Lennon (ur. 9 października 1940 w Liverpoolu, zm. 8 grudnia 1980 w Nowym Jorku) – brytyjski muzyk rockowy, kompozytor, wokalista i autor tekstów, pacyfista. Znany przede wszystkim jako jeden z Beatlesów, ale także ze swej późniejszej, solowej kariery.

W 1994 roku John Lennon został wprowadzony do Rock and Roll Hall of Fame. W 2002 roku Liverpool uczcił pamięć Lennona, nazywając jego imieniem lotnisko i w tym samym roku w sponsorowanym przez BBC plebiscycie na 100 najważniejszych Brytyjczyków wszech czasów Lennon uplasował się w pierwszej dziesiątce.

Synowie Lennona – Sean i Julian poszli w ślady ojca i zrobili karierę jako muzycy rockowi, jednak żaden z nich nie zdobył takiej sławy jak ojciec.

John Lennon (wł. John Winston Ono Lennon) przez większą część dzieciństwa był wychowywany przez ciotkę. Z matką nawiązał kontakt dopiero na krótko przed jej tragiczną śmiercią w wypadku samochodowym. Fakt braku kontaktu z rodzicami znacząco odbił się na całej - zwłaszcza solowej - twórczości Lennona.

Swoją edukację Lennon rozpoczął w Liverpool Art College, wkrótce porzucił jednak myśl o karierze plastyka i kontynuował naukę w Quarry Bank Grammar. Założył tam w połowie lat pięćdziesiątych (biografowie spierają się co do dokładnej daty) zespół The Quarry Men, przemianowany później na The Beatles, który stał się najbardziej znaczącym zespołem w historii muzyki rockowej.

Lennon pełnił przez większą część historii zespołu rolę lidera. Wspólnie z Paulem McCartneyem stworzył znaczącą większość repertuaru Beatlesów i najsłynniejszy bodaj duet pisarsko-kompozytorski Lennon/McCartney.

W połowie lat sześćdziesiątych Lennon spotkał japońską artystkę, uczestniczkę formacji plastycznej Fluxus – Yoko Ono. Znajomość ta szybko przekształciła się w miłość i zaważyła na dalszym życiu Lennona. Spotkanie z Ono zbiegło się w czasie z rosnącą u niego (a także i pozostałych Beatlesów) fascynacją ideami ruchu hipisowskiego. Fascynacja ta obejmowała szereg aspektów (m.in. pacyfizm, eksperymenty z narkotykami, zainteresowanie religiami Wschodu). Wszystkie one znajdowały swoje odzwierciedlenie w twórczości Beatlesów (zwłaszcza na płytach Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band czy Magical Mystery Tour). Przyczyniło się to w pewnym stopniu do popularyzacji niektórych - zwłaszcza tych bardziej powierzchownych - idei "Dzieci Kwiatów".

Wielu fanów zespołu The Beatles jest skłonnych oskarżać Yōko Ono o doprowadzenie do rozpadu zespołu. Istotnie - od połowy lat sześćdziesiątych Lennon coraz częściej angażował się w muzyczne i pozamuzyczne projekty z Ono. Nagrał z nią dwie płyty stanowiące frapujące, lecz bardzo "awangardowe" kolaże dźwiękowe. Lennon i Ono stworzyli również parę etiud filmowych - m.in. Self-Portrait. John uznawał, że jeżeli Yoko ma na niego istotny wpływ, powinna być z nim wszędzie. Złamał więc zasadę, jaka obowiązywała w zespole, iż osób trzecich (czyli żon, przyjaciół, osób spoza zespołu) nie przyprowadza się do studia. A Yoko uzyskała swój udział w "White Album", gdzie umieszczono jej głos w piosence "The Continuing Story Of Bungalow Bill".

Do historii przeszły także akcje Lennon i Yōko Ono na rzecz pokoju, organizowane pod koniec lat sześćdziesiątych. Jedną z takich akcji był happening bed-in. Podczas swojej podróży poślubnej, w pokoju hotelowym jednego z amsterdamskich hoteli, przez tydzień Lennon i Ono nie wychodzili z łóżka, urządzając swoistą konferencję prasową, podczas której wypowiadali się na temat możliwości doprowadzenia do ogólnoświatowego pokoju. Lennon nagrał także w tym czasie z udziałem chóru przypadkowych osób utwór Give Peace a Chance, który stał się najprawdopodobniej najczęściej śpiewanym utworem podczas demonstracji antywojennych - zarówno w tamtych latach jak i trzydzieści pięć lat później podczas demonstracji przeciwko wojnie z Irakiem. Wtedy to bowiem swoją wersję tego przeboju nagrał syn Johna Lennona, Sean.

Wszystkie te artystyczne i pozaartystyczne dokonania wzbudzały zdecydowanie negatywne reakcje opinii publicznej, a w wielu dotychczasowych fanach talentu Lennona jako lidera Beatlesów wywołały wręcz wściekłość.

W 1970 Lennon ostatecznie odszedł z The Beatles, co oznaczało zawieszenie działalności zespołu.

W tym samym roku Lennon nagrywa płytę John Lennon/Plastic Ono Band, wypełnioną głównie piosenkami osobistymi, stworzonymi za pomocą skromnych środków wyrazu (np. Mother, Look At Me, Isolation). Lennon odcina się także od swoich wcześniejszych fascynacji religiami Wschodu, demonstrując poglądy antyreligijne (God).

Po roku Lennon tworzy płytę najbardziej znaną w jego solowym dorobku - Imagine. Ma ona znacznie bardziej optymistyczną wymowę niż poprzednia. Lennon zawarł na niej m.in. piosenki miłosne skierowane do Yōko Ono. Największą popularność zdobył tytułowy utwór, uznawany powszechnie za jeden z najpiękniejszych utworów rockowych w historii. Mimo jego wielkiej popularności, wiele prywatnych stacji radiowych zdecydowało się na ocenzurowanie tego utworu w związku z jego radykalną wymową.

W 1971 Lennon i Ono decydują się zamieszkać na stałe w Stanach Zjednoczonych.

W tym czasie Lennon coraz bardziej angażuje się w politykę. Coraz częściej swoje piosenki poświęca konkretnym kwestiom politycznym (m.in. Attica State o buncie w jednym z amerykańskich więzień, Woman is The Nigger of The World o zniewoleniu kobiet). Wiele z nich stanowi jawne nawoływanie do wychodzenia na ulice. Lennon z Ono zaangażowali się także w wiele kampanii - m.in. na rzecz praw Indian, czy w protesty przeciwko uwięzieniu radykalnych działaczy politycznych. Z drugiej strony wiele osób zarzucało Lennonowi hipokryzję - np. w piosence Imagine nawoływał do odrzucenia własności prywatnej, podczas gdy sam był jednym z lepiej zarabiających gwiazdorów i znanym miłośnikiem zakupów.

Działalność Lennona spowodowała, że był on inwigilowany przez FBI, które - jak później ujawniono - dysponowało grubą teczką mu poświęconą. Za działalność polityczną zamierzano go nawet deportować ze Stanów. Deportacja ta nie udała się dzięki wsparciu wielu poważanych amerykańskich obywateli (takich jak John Cage, Kurt Vonnegut, Leonard Bernstein, Allen Ginsberg). Piosenka Imagine jest uznawana za niepisany hymn pacyfistów i jest śpiewana na wielu demonstracjach antywojennych.

Po kryzysie, jaki przeszedł Lennon w 1974 roku, związanym m.in. z kłopotami małżeńskimi i uzależnieniem od heroiny, artysta wycofuje się z życia publicznego, a także działalności studyjnej i koncertowej aż do 1980 roku. Po tej przerwie nagrywa płytę Double Fantasy, stanowiącą rodzaj muzycznego dialogu małżeńskiego z Yōko Ono. Piosenki Lennona z tej płyty zaskoczyły odbiorców niespotykanym dotychczas w solowej twórczości artysty ciepłem i optymizmem.

Wkrótce po premierze płyty, Lennon został zastrzelony przed swoim domem Dakota House w Nowym Jorku przez Marka Davida Chapmana, niezrównoważonego psychicznie fana. Zgodnie z apelem Paula McCartneya i Yōko Ono nazwisko zamachowca nie jest zazwyczaj podawane w publikacjach.

Pogrzeb Lennona zgromadził ok. 100 tys. osób i miał nietypowy charakter. Tysiące ludzi gromadziły się na ulicy, śpiewając piosenki Lennona i kontemplując w ciszy jego dorobek.

Read more on Last.fm. User-contributed text is available under the Creative Commons By-SA License; additional terms may apply.